Elk jaar op 21 maart vieren miljoenen mensen over de hele wereld Newroz, een feest dat de komst van de lente en de vernieuwing van het leven symboliseert. Koerden, Afghanen, Tadzjieken, Azerbeidzjanen en Perzen zijn enkele van de volkeren die Newroz vieren. Voor de Koerden is Newroz echter veel meer dan alleen een lentefeest; het is een symbool van verzet, vrijheid en culturele identiteit. In deze blog duiken we in de oorsprong van Newroz, de manier waarop Koerden het vieren, de legendarische verhalen die ermee verbonden zijn en hoe het feest steeds populairder is geworden.
De Oorsprong van Newroz en Seizoensfeesten
Newroz, ook bekend als Nowruz, is een traditioneel nieuwjaarsfeest dat wordt gevierd op de dag van de lente-equinox, rond 21 maart. Het festival dateert van vóór de komst van de islam en is nauw verbonden met het Zoroastrisme, een van de grootste pre-islamitische religies op het Iraanse plateau. Het Zoroastrisme, gesticht door de profeet Zarathustra, benadrukt de strijd tussen goed en kwaad, en het vieren van de lente symboliseert de overwinning van het licht op de duisternis. Al meer dan 3000 jaar wordt Newroz gevierd.
Maar waarschijnlijk is Newroz ouder dan het Zoroastrisme, aangezien seizoensgebonden vieringen in veel agrarische samenlevingen voorkomen. Met name voor de Koerden, die veelal in bergachtige gebieden leven, voelt de komst van de lente als een letterlijke overwinning van het licht op de duisternis. De winters in deze regio zijn vaak zwaar en streng, en de overgang naar de lente betekent niet alleen het begin van een nieuw jaar, maar ook een periode van hoop, vruchtbaarheid en herleving van de natuur. Dit maakt Newroz niet alleen een cultureel, maar ook een existentieel belangrijke viering.
Newroz past dan ook in een bredere traditie van seizoensgebonden feesten die in verschillende culturen bestaan. Van de lentefeesten in het oude Egypte tot Ostara in de Germaanse traditie en het Holi-festival in India, de overgang van winter naar lente wordt overal ter wereld gevierd.
Het Heropleven en de Religieuze Invloed op Newroz
In sommige islamitische gebieden, vooral onder strengere interpretaties van de islam, werd Newroz als een pre-islamitisch feest gezien en soms ontmoedigd. In landen als Saudi-Arabië wordt het nog steeds niet officieel erkend. Echter, in landen als Iran en Afghanistan is Newroz een belangrijk cultureel feest gebleven, ondanks islamitische invloeden. In Iran wordt het bijvoorbeeld nog steeds groots gevierd, zelfs onder de islamitische republiek.
In de afgelopen decennia heeft Newroz echter een heropleving doorgemaakt, ook onder Koerden. Vooral onder jongere generaties, die op zoek zijn naar hun culturele wortels, wint het feest aan populariteit. Ondanks pogingen van sommige overheden om de viering te onderdrukken, is Newroz een symbool van veerkracht en eenheid geworden. Het is nu vooral een seculier feest dat culturele identiteit en vernieuwing viert, los van religieuze affiliatie.
Met de groei van de Koerdische diaspora wordt het feest nu ook in Europa en Noord-Amerika gevierd, waar Koerden samenkomen om hun cultuur levend te houden. Hierdoor krijgt Newroz niet alleen een cultureel, maar ook een politiek en sociaal belang, waarbij het als symbool van identiteit en verzet blijft voortbestaan. In heel Nederland wordt het feest groots gevierd, waaronder in Arnhem. Vanuit Vulpes Vulpes Kurdistanica vieren we elk jaar een week na de grote vieringen met een Newroz Gala in een kleinere groep het feest.
Het Verhaal van Zahhak en Kawa Asinkar
Newroz wordt vaak verbonden aan het verhaal van Zahhak en Kawa Asinkar. Het verhaal is vooral bekend uit het epos de Shahnameh van de dichter Ferdowsi, maar komt ook voor in oudere teksten van het Zoroastrisme.
Zahhak is een tirannieke koning met slangen die uit zijn schouders groeien, een vloek veroorzaakt door Ahriman, de belichaming van het kwaad. Om de slangen te voeden, moesten dagelijks twee kinderen worden geofferd. In sommige versies van het verhaal werd echter elke dag één van de twee slachtoffers gered en verborgen in de bergen, vaak geïdentificeerd als de Zagros-gebergten. Deze geredde jongeren sloten zich later aan bij de smid Kawa, die in opstand kwam tegen Zahhak en uiteindelijk de tiran omverwierp, waarmee hij het land bevrijdde van zijn onderdrukking.
Het verhaal van Zahhak heeft verschillende interpretaties en variaties. In sommige versies is Kawa een Koerd, terwijl in andere interpretaties Zahhak zelf een Koerd is. Deze variaties weerspiegelen de rijke orale tradities en de diverse culturele perspectieven binnen de regio.
Hoe Koerden Newroz Vieren
Voor Koerden is Newroz een van de belangrijkste nationale feesten. Families en gemeenschappen komen samen om grote vuren te ontsteken, wat verwijst naar het vuur van Kawa. Mensen springen over de vlammen als een ritueel van zuivering en vernieuwing. Er wordt traditionele Koerdische muziek gespeeld, mensen dansen in kleurrijke kleding en er worden gedichten voorgedragen over vrijheid en hoop.
Het feest is niet alleen een moment van vreugde, maar ook een krachtig symbool van de Koerdische strijd voor erkenning en rechten. In landen als Turkije, Iran en Syrië, waar de Koerden vaak onderdrukking hebben ervaren, is Newroz meer dan alleen een feest – het is een uiting van culturele trots en verzet.
Akre: de hoofdstad van Newroz
In Akre wordt Newroz groots en uitbundig gevierd, vaak omschreven als een van de meest indrukwekkende vieringen ter wereld. De stad, gelegen aan de voet van de imposante Zagros-bergen, komt tot leven met duizenden mensen die zich verzamelen op de hellingen en daken van de kleurrijke huizen.
Grote vuren worden ontstoken als symbool van hoop en verzet, terwijl mensen in traditionele kleding dansen, zingen en drummen. De straten vullen zich met de klanken van Koerdische muziek en de geur van traditionele gerechten. Een hoogtepunt is het aansteken van honderden fakkels, die in een spectaculaire processie naar de top van de berg worden gedragen, waar een enorm vuur wordt ontstoken.
Conclusie
Newroz is meer dan alleen een nieuwjaarsviering – het is een verhaal van strijd, identiteit en hoop. Of het nu wordt gevierd met vuur, muziek of dans, het blijft een krachtig symbool van vernieuwing en vrijheid. Voor de Koerden en vele andere volkeren is het een moment om hun erfgoed te eren en hun veerkracht te vieren. Het vuur van Newroz brandt nog steeds fel, als een herinnering aan de kracht van traditie en de eeuwige hoop op een betere toekomst.
Comments